Liegen is een veelvoorkomend verschijnsel bij pubers. Het kan uiteenlopen van kleine leugens over huiswerk tot grotere leugens over waar ze geweest zijn of met wie. Als opvoeder kan dit frustrerend en zorgwekkend zijn. Hoe ga je hiermee om zonder de relatie met je kind te beschadigen? De methodiek van Geweldloos Verzet, ontwikkeld door Haim Omer, biedt waardevolle handvatten om op een effectieve en verbindende manier met het liegen van pubers om te gaan. In dit artikel bespreken we hoe je de principes van Geweldloos Verzet kunt toepassen, met speciale aandacht voor verhoogde waakzame zorg, relatiegebaren en steunnetwerken.
Waarom Liegen Pubers?
Voordat we kijken naar hoe we kunnen reageren, is het belangrijk om te begrijpen waarom pubers liegen. Dit kan verschillende redenen hebben:
- Angst voor straf of negatieve gevolgen – Ze willen problemen vermijden.
- Behoefte aan autonomie – Pubers willen zelf bepalen wat ze doen en voelen zich soms gecontroleerd.
- Sociale druk – Ze willen indruk maken op vrienden of erbij horen.
- Identiteitsontwikkeling – Ze experimenteren met wie ze zijn en hoe ze overkomen op anderen.
- Impulsiviteit – Ze denken niet altijd na over de gevolgen van hun woorden.
De Basis van Geweldloos Verzet
Geweldloos Verzet is een methodiek die ouders helpt om vastberaden en standvastig te reageren op probleemgedrag, zonder in escalatie of strijd terecht te komen. De kernprincipes zijn:
- Verhoogde waakzame zorg – Niet controleren, maar bewust en aanwezig zijn.
- Relatiegebaren – Positieve aandacht geven, zelfs in moeilijke situaties.
- Steunnetwerk – Hulp inschakelen van anderen om het probleem samen op te lossen.
- Zelfcontrole – Niet in boosheid reageren, maar kalm en vastberaden blijven.
Verhoogde Waakzame Zorg: Alert zonder te Controleren
Verhoogde waakzame zorg betekent dat je als opvoeder alert bent op signalen van liegen, zonder obsessief te controleren. Dit betekent:
- Aandachtig luisteren – Wanneer je merkt dat een verhaal niet klopt, stel open vragen en geef je kind de ruimte om zelf de waarheid te vertellen.
- Grenzen duidelijk maken – Laat weten dat eerlijkheid belangrijk is en dat liegen consequenties heeft, zonder dreigementen.
- Consistent zijn – Geef aan dat je waakzaam bent en op de hoogte blijft, zonder je kind voortdurend te controleren.
Voorbeeld: Je merkt dat je puber zegt bij een vriend te zijn, maar uit een toevallige opmerking blijkt dat dit niet klopt. In plaats van direct te beschuldigen, zeg je: “Ik merk dat er iets niet klopt aan dit verhaal. Ik wil graag dat je eerlijk met me bent.”
Relatiegebaren: Verbinding Behouden Ondanks Liegen
Een veelgemaakte fout is dat ouders boos worden en zich terugtrekken als ze merken dat hun kind liegt. Dit kan het probleem verergeren, omdat het kind zich niet begrepen voelt en zich verder afsluit. Relatiegebaren helpen om de band sterk te houden, zelfs als er problemen zijn.
Hoe kun je relatiegebaren inzetten?
- Kleine, onverwachte attenties – Een kop thee brengen, een lief briefje achterlaten, of een compliment geven.
- Aandacht voor positieve momenten – Laat merken dat je je kind waardeert en ziet, ook als je zorgen hebt over het liegen.
- Geen voorwaardelijke liefde tonen – Laat merken dat je van je kind houdt, ongeacht hun gedrag.
Voorbeeld: Je kind heeft gelogen over huiswerk maken. In plaats van boos te reageren en een straf uit te delen, zeg je: “Ik zie dat je het moeilijk vindt om dit toe te geven. Ik waardeer dat je er nu eerlijk over bent. Laten we samen kijken hoe we dit kunnen oplossen.”
Het Steunnetwerk: Samen Sterker Staan
Een belangrijk aspect van Geweldloos Verzet is het inschakelen van een steunnetwerk. Dit kan bestaan uit andere ouders, familieleden, leraren of mentoren. Zij kunnen helpen door een oogje in het zeil te houden en het belang van eerlijkheid te benadrukken.
Hoe zet je een steunnetwerk in?
- Deel je zorgen met anderen – Bespreek het liegen met een vertrouwd persoon en vraag om advies of steun.
- Vraag anderen om hetzelfde signaal af te geven – Bijvoorbeeld een tante of sportcoach die subtiel het belang van eerlijkheid benoemt.
- Bied een veilige omgeving – Laat je kind weten dat er meerdere mensen zijn die om hen geven en eerlijkheid belangrijk vinden.
Voorbeeld: Je merkt dat je puber liegt over waar hij/zij ’s avonds is. Je bespreekt dit met een vriend van de familie die een goede band heeft met je kind. Deze persoon kan tijdens een gesprek terloops benadrukken hoe belangrijk eerlijkheid is.
Zelfcontrole: Reageren zonder Escalatie
Liegen roept vaak heftige emoties op bij ouders. Het is belangrijk om kalm te blijven en niet impulsief te reageren. Geweldloos Verzet leert dat je:
- Je emoties herkent en beheerst – Neem een pauze voordat je reageert.
- Vastberaden, maar rustig spreekt – Zeg wat je voelt en denkt zonder te schreeuwen of te dreigen.
- Niet meegaat in eindeloze discussies – Laat weten dat je standpunt vaststaat en herhaal dit zonder in een strijd te verzanden.
Voorbeeld: Je puber blijft ontkennen dat hij/zij gelogen heeft, ondanks duidelijke aanwijzingen. In plaats van te schreeuwen, zeg je: “Ik zie dat je moeite hebt om dit toe te geven. Ik wil dat je weet dat ik de waarheid uiteindelijk zal ontdekken, en ik hoop dat jij ervoor kiest om eerlijk te zijn.”
Conclusie
Liegen bij pubers is normaal, maar het is belangrijk om er op een gezonde en effectieve manier mee om te gaan. Geweldloos Verzet biedt ouders concrete handvatten om de relatie met hun kind te behouden, grenzen te stellen en tegelijkertijd de opvoeding te versterken. Door verhoogde waakzame zorg, relatiegebaren, een sterk steunnetwerk en zelfcontrole in te zetten, kun je als opvoeder bijdragen aan een open en eerlijke communicatie met je kind. Het vraagt geduld en doorzettingsvermogen, maar uiteindelijk zal een liefdevolle en standvastige aanpak zorgen voor een duurzame verandering in het gedrag van je puber.
Dit artikel is mede tot stand gekomen met behulp van AI.